Metronidazol jest wskazany do stosowania u dorosłych i dzieci w następujących wskazaniach: leczenie zakażeń bakteriami beztlenowymi z rodzaju Bacteroides, Fusobacterium, Clostridium, Eubacterium, ziarniakami beztlenowymi i Gardnerella vaginalis, a także pierwotniakami z rodzaju Trichomonas, Entamoeba histolytica, Giardia lamblia i Balantidium; zapobieganie zakażeniom pooperacyjnym spowodowanym bakteriami beztlenowymi, szczególnie gatunkami z rodzaju Bacteroides i Streptococcus; leczniczo w zakażeniach spowodowanych bakteriami beztlenowymi (posocznica, bakteriemia, zapalenie otrzewnej, ropień mózgu, zapalenie płuc, zapalenie szpiku, gorączka połogowa, ropień w obrębie miednicy mniejszej, zapalenie przymacicza, zakażenia ran po zabiegach chirurgicznych); rzęsistkowica układu moczowo-płciowego zarówno u kobiet jak i u mężczyzn; bakteryjne zapalenie pochwy; pełzakowica (ameboza); giardiaza (lamblioza); ostre wrzodziejące zapalenie dziąseł; ostre zakażenia okołozębowe; owrzodzenia kończyn dolnych i odleżyny (zakażenia bakteriami beztlenowymi); w skojarzeniu z innymi zalecanymi produktami leczniczymi w leczeniu wrzodu trawiennego z jednoczesnym zakażeniem Helicobacter pylori. Należy wziąć pod uwagę oficjalne wytyczne dotyczące właściwego stosowania leków przeciwbakteryjnych.

Profilaktyka zakażeń pooperacyjnych wywołanych przez bakterie beztlenowe. Dorośli i dzieci powyżej 12 lat: 1 g w dawce jednorazowej, następnie 500 mg co 8 h w okresie 24 h przed zabiegiem; po zabiegu podawanie dożylne lub doodbytnicze do momentu, gdy pacjent może przyjmować tabl. Dzieci poniżej 12 lat: 20-30 mg/kg mc. w postaci pojedynczej dawki podanej 1-2 h przed zabiegiem. Wcześniaki urodzone przed 40. tyg. ciąży: 10 mg/kg mc. w dawce pojedynczej przed operacją. Zakażenia bakteriami beztlenowymi. Leczniczo metronidazol można stosować jako jedyny produkt lub w skojarzeniu z innymi produktami przeciwbakteryjnymi. Przeciętny okres leczenia nie powinien trwać dłużej niż 7 dni. Dorośli i dzieci powyżej 12 lat: 250-500 mg 3x/dobę. Dzieci powyżej 8 tyg. do 12 lat: zwykle dawka dobowa wynosi 20-30 mg/kg mc. jako dawka pojedyncza lub podzielona na dawki wynoszące 7,5 mg/kg mc. podawane co 8 h. Dawka dobowa może być zwiększona do 40 mg/kg mc., w zależności od nasilenia zakażenia. Czas trwania terapii wynosi zwykle 7 dni. Dzieci poniżej 8 tyg. życia: 15 mg/kg mc./dobę jako dawka pojedyncza lub podzielona na dawki wynoszące 7,5 mg/kg mc. podawane co 12 h. U wcześniaków urodzonych przed 40. tyg. ciąży, kumulacja metronidazolu może wystąpić podczas 1-szego tyg. życia, dlatego należy monitorować stężenie metronidazolu w surowicy po kilku dniach stosowania. Rzęsistkowica. Dorośli i dzieci powyżej 10 lat: 2000 mg w pojedynczej dawce lub w dawce 250 mg 3x/dobę przez 7 dni lub 500 mg 2x/dobę przez 5-7 dni. Uwaga: leczenie przeprowadza się równocześnie u obojga partnerów seksualnych. Dzieci poniżej 10 lat: 40 mg/kg mc. doustnie w dawce pojedynczej lub 15-30 mg/kg mc./dobę podzielone na 2-3 dawki przez 7 dni. Pojedyncza dawka nie powinna przekraczać 2000 mg. Bakteryjne zapalenie pochwy. Dorośli i dzieci powyżej 10 lat: 500 mg rano i wieczorem przez 7 dni lub 2000 mg jednorazowo. Pełzakowica (ameboza). Dorośli i dzieci powyżej 10 lat: 500-750 mg 3x/dobę przez 5-10 dni. Dzieci w wieku 7-10 lat: 200-400 mg 3x/dobę przez 5-10 dni. Dzieci w wieku 3-7 lat: 100-200 mg 4x/dobę, przez 5-10 dni. Dzieci w wieku 1-3 lat: 100-200 mg 3x/dobę przez 5-10 dni. Alternatywny sposób dawkowania w tym wskazaniu (dawka wyrażona w mg/kg mc.): dzieci w wieku 1-10 lat: 35-50 mg/kg mc./dobę w 3 dawkach podzielonych przez 5-10 dni, nie przekraczając 2400 mg/dobę. Giardiaza (lamblioza). Dorośli i dzieci powyżej 10 lat: 2000 mg raz/dobę przez 3 dni lub 500 mg 2x/dobę przez 7-10 dni. Dzieci w wieku 7-10 lat: 1000 mg raz/dobę przez 3 dni. Dzieci w wieku 3-7 lat: 600-800 mg raz/dobę przez 3 dni. Dzieci w wieku 1-3 lat: 500 mg raz/dobę przez 3 dni. Alternatywny sposób dawkowania w tym wskazaniu (dawka wyrażona w mg/kg mc.): 15-40 mg/kg mc./dobę podzielone na 2-3 dawki. Eradykacja Helicobacter pylori. Metronidazol powinien być stosowany przez co najmniej 7 dni w skojarzeniu z innymi produktami leczniczymi zalecanymi w leczeniu zakażeń Helicobacter pylori. Dorośli: 500 mg 2-3x/dobę przez 7-14 dni. Dzieci i młodzież: 20 mg/kg mc./dobę, nie stosując więcej niż 500 mg 2x/dobę przez 7-14 dni. Należy zapoznać się z oficjalnymi wytycznymi przed rozpoczęciem leczenia. Ostre wrzodziejące zapalenie dziąseł. Dorośli: 250 mg 3x/dobę przez 3 dni. Dzieci: 35-50 mg/kg mc./dobę, w 3 dawkach podzielonych, przez 3 dni. Ostre zakażenia okołozębowe. Dorośli i młodzież powyżej 17 lat: 250 mg 3x/dobę przez 3-7 dni. Dzieci i młodzież w wieku 10-17 lat: 200-250 mg 3x/dobę przez 3-7 dni. Dzieci w wieku 7-9 lat: 100 mg 3x/dobę przez 3-7 dni. Dzieci w wieku 3-6 lat: 100 mg 2x/dobę przez 3-7 dni. Dzieci w wieku 1-2 lat: 50 mg 3x/dobę przez 3-7 dni. Owrzodzenia kończyn dolnych i odleżyny. Dorośli: 500 mg 3x/dobę przez 7 dni. Metronidazol jest metabolizowany głównie na drodze utleniania w wątrobie. Stosowanie u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby. U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby metronidazol metabolizowany jest powoli, czego wynikiem może być kumulowanie się metronidazolu i jego metabolitów w organizmie. Produkt może kumulować się w znacznym stopniu u pacjentów z encefalopatią wątrobową, a osiągane duże stężenia metronidazolu w osoczu mogą wywołać objawy encefalopatii. U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby należy zmniejszyć całkowitą dobową dawkę metronidazolu do 1/3, a wyliczoną ilość produktu podawać w jednorazowej dawce dobowej. Stosowanie u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek. W niewydolności nerek biologiczny T_0,5 metronidazolu nie zmienia się. Zmniejszenie dawek produktu nie jest więc konieczne. U pacjentów poddawanych hemodializie metronidazol i jego metabolity są usuwane w ciągu 8 h trwania dializy. Natychmiast po dializie, metronidazol należy podać pacjentowi powtórnie. U pacjentów poddawanych dializie otrzewnowej przerywanej lub ambulatoryjnej ciągłej nie ma konieczności modyfikacji dawkowania. Stosowanie u pacjentów w podeszłym wieku. Produkt leczniczy należy stosować ostrożnie u pacjentów w podeszłym wieku, szczególnie podczas stosowania dużych dawek.

UWAGA! Tabl. można rozkruszyć, aby ułatwić podawanie dzieciom. Produkt leczniczy można przyjmować niezależnie od posiłków.

Nadwrażliwość na substancję czynną, inne pochodne 5-nitroimidazolu lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. I trymestr ciąży.

Metronidazol nie wykazuje bezpośredniego działania bakteriobójczego w stosunku do bakterii tlenowych i względnych beztlenowców. Istnieje ryzyko, że pomimo eliminacji Trichomonas vaginalis zakażenie gonokokowe może nadal się utrzymywać. Pacjentów należy poinformować, że przyjmowanie metronidazolu może spowodować ciemniejsze zabarwienie moczu. Ze względu na niewystarczające dowody ryzyka mutagenności u ludzi, należy dokładnie rozważyć stosowanie metronidazolu przez dłuższy niż zwykle zalecany czas. Podczas stosowania metronidazolu zgłaszano przypadki ciężkich pęcherzowych reakcji skórnych, czasami śmiertelnych, takich jak zespół Stevens-Johnsona (ang. SJS) lub martwicy toksyczno-rozpływnej naskórka (ang. TEN). Większość zgłoszonych przypadków SJS wystąpiło w okresie 7 tyg. od rozpoczęcia leczenia metronidazolem. Pacjentów należy poinformować o objawach i uważnie obserwować reakcje skórne. Jeśli wystąpią objawy SJS lub TEN (np. objawy grypopodobne, postępująca wysypka często z pęcherzami lub zmianami na błonach śluzowych), należy przerwać leczenie. Metronidazol należy stosować ostrożnie u pacjentów z czynną lub przewlekłą chorobą ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, ze względu na ryzyko zaostrzenia objawów neurologicznych (z wyjątkiem pacjentów z ropniem mózgu). Pacjentów należy monitorować pod kątem wystąpienia działań niepożądanych, takich jak obwodowa lub uogólniona neuropatia (m.in. parestezje, ataksja, zawroty głowy, napady drgawkowe). Pacjenci, u których w czasie terapii wystąpiły zaburzenia neurologiczne (drętwienie, mrowienie kończyn lub drgawki), mogą przyjmować produkt leczniczy tylko wtedy, jeśli korzyści z jego stosowania przewyższają ryzyko wystąpienia powikłań. Produkt leczniczy należy stosować ostrożnie u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby oraz encefalopatią wątrobową. Produkt należy ostrożnie stosować u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. Metronidazol należy stosować ostrożnie u pacjentów leczonych kortykosteroidami oraz podatnych na występowanie obrzęków. Pacjenci, u których przed i po leczeniu metronidazolem stwierdzono znaczne nieprawidłowości w obrazie krwi i wzorze odsetkowym, w razie konieczności powtórnego zastosowania metronidazolu powinni pozostawać pod obserwacją lekarza. W czasie leczenia należy kontrolować obraz krwi, w szczególności liczbę leukocytów. Jeśli produkt leczniczy stosuje się dłużej niż przez 10 dni, kontrola taka jest bezwzględnie konieczna. Po zastosowaniu metronidazolu może wystąpić kandydoza w obrębie jamy ustnej, pochwy i przewodu pokarmowego, które wymagają odpowiedniego leczenia. Pacjentów należy poinformować, aby nie spożywali alkoholu podczas leczenia metronidazolem i przez co najmniej 48 h po zakończeniu terapii, ze względu na ryzyko reakcji disulfiramowej. Metronidazol może zaburzać wyniki niektórych badań laboratoryjnych (aktywność AspAT/AlAT, dehydrogenazy mleczajowej (LDH), stężenia trójglicerydów, glukozy we krwi). Po rozpoczęciu leczenia metronidazolem w postaci do podawania ogólnoustrojowego u pacjentów z zespołem Cockayne'a, odnotowano przypadki ciężkiej hepatotoksyczności lub ostrej niewydolności wątroby, w tym o bardzo szybkim przebiegu, zakończone zgonem. Dlatego w tej grupie pacjentów metronidazol można stosować jedynie po dokładnej analizie stosunku korzyści do ryzyka oraz jeśli alternatywne sposoby leczenia nie są dostępne. Przed rozpoczęciem terapii, a także w trakcie jej trwania oraz po jej zakończeniu należy wykonać testy wątrobowe, aby upewnić się, że czynność wątroby mieści się w granicach normy lub że został osiągnięty poziom wartości początkowych. Jeśli wyniki testów czynności wątroby będą znacznie zwiększone, należy zaprzestać stosowania produktu. Pacjentom z zespołem Cockayne'a należy doradzić, aby w przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów mogących świadczyć o uszkodzeniu wątroby, natychmiast przerwali przyjmowanie metronidazolu oraz powiadomili o nich lekarza prowadzącego. Produkt zawiera glukozę. Pacjenci z zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy, nie powinni przyjmować produktu leczniczego. Należy ostrzec pacjentów o możliwości wystąpienia senności, zawrotów głowy, dezorientacji, omamów, drgawek lub przemijających zaburzeń widzenia. Zaleca się, aby nie prowadzić pojazdów ani nie obsługiwać maszyn, jeśli wystąpią takie objawy.

Podczas jednoczesnego stosowania metronidazolu i produktów leczniczych zawierających leki przeciwzakrzepowe typu warfaryny, raportowano nasilenie ich działania (zwiększone ryzyko krwawienia). Może być konieczne zmniejszenie dawki leków przeciwzakrzepowych. Należy kontrolować czas protrombinowy. Nie stwierdzono interakcji z heparyną. Produkty lecznicze aktywujące enzymy mikrosomalne wątroby, jak np. produkty zawierające fenytoinę i fenobarbital, przyspieszają wydalanie metronidazolu, skracając jego T_0,5 do ok. 3 h. Prowadzi to do zmniejszenia stężenia metronidazolu w surowicy, natomiast produkty lecznicze zmniejszające aktywność enzymów wątrobowych (np. zawierające cymetydynę), mogą wydłużać T_0,5 metronidazolu. Podczas jednoczesnego stosowania soli litu i metronidazolu obserwowano zatrzymanie soli litu w ustroju z towarzyszącym prawdopodobnym uszkodzeniem nerek. Przed rozpoczęciem stosowania metronidazolu należy ograniczyć lub odstawić sole litu. Podczas terapii metronidazolem u pacjentów stosujących sole litu, należy kontrolować stężenie litu, kreatyniny i elektrolitów w osoczu. Metronidazol może wchodzić w interakcje z terfenadyną i astemizolem i wywołać działania niepożądane ze strony układu krążenia (w zapisie EKG wydłużenie odstępu QT, arytmie itp.). Metronidazol nasila toksyczne działanie alkoholu. Spożycie alkoholu w czasie leczenia tym produktem leczniczym może wywołać reakcje niepożądane, takie jak uczucie gorąca, poty, bóle głowy, nudności, wymioty, bóle w nadbrzuszu. Pacjentów należy poinformować, aby nie spożywali alkoholu podczas leczenia metronidazolem i przez co najmniej 48 h po zakończeniu terapii, ze względu na ryzyko reakcji disulfiramowej (uderzenia gorąca, wymioty, tachykardia). Jednoczesne podawanie metronidazolu i disulfiramu może niekiedy wywołać ostre psychozy i dezorientację. Leczenie metronidazolem można rozpocząć dopiero po upływie 2 tyg. po zakończeniu terapii disulfiramem. Metronidazol może zwiększać stężenie busulfanu w osoczu, co może prowadzić do nasilenia ciężkiej toksyczności busulfanu. Metronidazol należy do inhibitorów cytochromu P450 3A4 (CYP 3A4), z tego względu może zmniejszać metabolizm produktów, które są metabolizowane przez ten enzym. Metronidazol zmniejsza klirens 5-FU, przez co może zwiększać jego toksyczność. U pacjentów otrzymujących cyklosporynę występuje ryzyko zwiększenia stężenia cyklosporyny w surowicy. Jeżeli jednoczesne stosowanie cyklosporyny z metronidazolem jest konieczne, należy ściśle kontrolować stężenia cyklosporyny i kreatyniny w surowicy.

Istnieją tylko ograniczone dane dotyczące stosowania metronidazolu u kobiet w okresie ciąży. Metronidazol przenika barierę łożyska. Metronidazol jest przeciwwskazany w I trymestrze ciąży. W II i III trymestrze ciąży produkt leczniczy należy stosować tylko wtedy, jeśli potencjalne korzyści ze stosowania produktu u matki przewyższają ryzyko szkodliwego wpływu na płód. Metronidazol przenika do mleka ludzkiego, osiągając stężenia bliskie stężeniom produktu leczniczego w osoczu. Produkt leczniczy nie powinien być stosowany podczas karmienia piersią. Jeśli jednak leczenie jest konieczne - należy przerwać karmienie piersią. Wpływ na płodność: brak danych.

Częstość, rodzaj i nasilenie działań niepożądanych u dzieci są takie same, jak u dorosłych. Ciężkie działania niepożądane występują rzadko przy stosowaniu zalecanych schematów leczenia. Lekarze, którzy chcą stosować długotrwałą terapię stanów przewlekłych, przez okresy dłuższe niż zalecane, powinni rozważyć ewentualne korzyści terapeutyczne wobec ryzyka neuropatii obwodowej. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (bardzo rzadko) agranulocytoza, neutropenia, trombocytopenia, pancytopenia; (nieznana) leukopenia. Zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) anafilaksja; (nieznana) obrzęk naczynioruchowy, pokrzywka, gorączka. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (nieznana) jadłowstręt. Zaburzenia psychiczne: (bardzo rzadko) zaburzenia psychotyczne, w tym splątanie i omamy; (nieznana) obniżenie nastroju. Zaburzenia układu nerwowego: (bardzo rzadko) encefalopatia (np. dezorientacja, gorączka, ból głowy, omamy, paraliż, nadwrażliwość na światło, zaburzenia wzroku i ruchu, sztywność karku) i podostry zespół móżdżkowy (np. zaburzenia koordynacji ruchowej, zaburzenia mowy, zaburzenia chodzenia, oczopląs i drżenie), które mogą ustąpić po zaprzestaniu podawania produktu, senność, zawroty głowy, drgawki, bóle głowy; (nieznana) w trakcie intensywnego i/lub długotrwałego leczenia metronidazolem zgłaszano wystąpienie obwodowej neuropatii czuciowej lub przemijających napadów padaczkopodobnych (w większości przypadków neuropatia ustępowała po odstawieniu lub zmniejszeniu dawki produktu), aseptyczne zapalenie opon mózgowych. Zaburzenia oka: (bardzo rzadko) zaburzenia widzenia, takie jak podwójne widzenie i krótkowzroczność, w większości przypadków przemijające; (nieznana) neuropatia nerwu wzrokowego/zapalenie nerwu wzrokowego. Zaburzenia żołądka i jelit: (nieznana) zaburzenia smaku, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, obłożony język, nudności, wymioty, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak: ból w nadbrzuszu i biegunka. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (bardzo rzadko) zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych (AspAT, AlAT, fosfatazy zasadowej), cholestatyczne lub mieszane zapalenie wątroby, uszkodzenia komórek wątroby, żółtaczka i zapalenie trzustki, ustępujące po odstawieniu produktu. Odnotowano przypadki niewydolności wątroby, wymagające przeszczepu, u pacjentów leczonych metronidazolem w połączeniu z innymi antybiotykami. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (bardzo rzadko) wysypka, wykwity krostkowe, świąd, zaczerwienienie; (nieznana) rumień wielopostaciowy, zespół Stevens-Johnsona, martwica toksyczno-rozpływna naskórka. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (bardzo rzadko) bóle mięśni, bóle stawów. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (bardzo rzadko) ciemniejsze zabarwienie moczu (spowodowane obecnością metabolitów metronidazolu). Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (nieznana) ból w pochwie i zakażenie drożdżakami.

Dawka śmiertelna metronidazolu dla ludzi nie jest znana. W pojedynczych przypadkach po zastosowaniu doustnym metronidazolu w dawce 6-10,4 g co 2. dzień przez 5-7 dni obserwowano objawy neurotoksyczne, w tym również stany drgawkowe i neuropatie obwodowe. Po zastosowaniu jednorazowym 15 g metronidazolu występowały nudności, wymioty i bezład ruchowy. W razie zatrucia stosować leczenie objawowe i podtrzymujące.

Metronidazol łatwo przenika do organizmów jednokomórkowych, pierwotniaków i bakterii, nie przenika do komórek ssaków. Potencjał oksydoredukcyjny metronidazolu jest niższy niż ferredoksyny, białka transportującego elektrony. Białko to występuje w organizmach beztlenowych i ubogich w tlen. Różnica potencjałów powoduje redukcję grupy nitrowej metronidazolu. Zredukowana postać metronidazolu powoduje z kolei rozerwanie łańcucha DNA w tych organizmach. Działa na Trichomonas vaginalis, Giardia lamblia, Entamoeba histolytica i Balantidium coli. Metronidazol działa również silnie bakteriobójczo na bakterie beztlenowe: Gram-(-) pałeczki: Bacteroides species, w tym Bacteroides (B. fragilis, B. distasonis, B. ovatus, B. thetaiotaomicron, B. vulgatus), Fusobacterium species, Gram-(+) pałeczki: Eubacterium, Clostridium, Gram-(+) ziarniaki: Peptococcus species, Peptostreptococcus species. Metronidazol nie działa bakteriobójczo na większość bakterii tlenowych i względnie beztlenowych, grzyby i wirusy.

1 tabl. zawiera 250 mg lub 500 mg metronidazolu.