Każdy z nas może zapobiegać antybiotykooporności

Trwa Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach. Z tej okazji Główny Inspektorat Sanitarny przygotował poradnik, w którym tłumaczy, jak stosować antybiotyki, aby skutecznie leczyć choroby i zapobiegać antybiotykooporności. Szczegóły poniżej.

Antybiotyki to leki stosowane w zwalczaniu zakażeń bakteryjnych. Mogą działać bakteriobójczo, tzn. zabijać drobnoustroje, lub bakteriostatycznie – wówczas powodują zahamowanie ich procesów życiowych, aby uniemożliwić namnażanie.

Antybiotykooporność: czym jest i dlaczego to zagrożenie

Z biegiem czasu bakterie, grzyby i pasożyty adaptują się i stają oporne na antybiotyki, które wcześniej je skutecznie niszczyły. Oporność ta wynika z niewłaściwego i nadmiernego stosowania antybiotyków u ludzi, zwierząt i w rolnictwie, a także stosowania nieodpowiednich środków zapobiegania infekcjom.

Kiedy antybiotyki i inne środki przeciwdrobnoustrojowe stopniowo tracą skuteczność, typowe infekcje stają się coraz trudniejsze lub niemożliwe do wyleczenia. Nawet u zdrowych osób, które rzadko biorą antybiotyki i są w dobrej formie fizycznej, mogą wystąpić komplikacje, jeśli zarażą się antybiotykooporną bakterią.

Oporność na leczenie antybiotykami to poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego, zarówno w Europie, jak i na całym świecie. Każdego roku w Unii Europejskiej, Islandii i Norwegii ponad 35 000 osób umiera z powodu infekcji wywołanej antybiotykoopornymi bakteriami. Niestety w ostatnich latach liczba ta stale rośnie. Poziom zagrożenia antybiotykoopornością dla społeczeństwa można porównać do wpływu jaki łącznie mają wirusy grypy, gruźlicy i HIV.

Antybiotykooporność jest zagrożeniem dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz środowiska. Problem ma także wymiar ekonomiczny – infekcje wywołane tymi bakteriami wiążą się ze zwiększonymi kosztami opieki zdrowotnej czy dłuższych zwolnień lekarskich.

Prawidłowe używanie antybiotyków

Każdy z nas jest odpowiedzialny za utrzymanie skuteczności antybiotyków – personel medyczny, pacjenci, rodzice, jak i decydenci, mający wpływ na procedury leczenia. Co możemy zrobić, aby nie dopuścić do rozwoju antybiotykoodporności?

  • Stosuj tylko antybiotyki przepisane przez lekarza – nie naciskaj na ich przepisanie. Pamiętaj, antybiotyki nie są skuteczne na infekcje wywołane wirusami – np. grypa, przeziębienie, COVID-19,
  • stosuj antybiotyki zgodnie z zaleceniem lekarza – przestrzegaj odpowiedniej dawki, częstotliwości i czasu przyjmowania. Nie przerywaj kuracji przed jej końcem, nawet jeśli czujesz się lepiej,
  • nie bierz antybiotyków na własną rękę, nawet jeśli zostały ci z poprzedniej kuracji lub brał je znajomy z podobnymi objawami.

Wielu infekcjom bakteryjnym da się łatwo zapobiec. Myj często ręce wodą i mydłem przez co najmniej 20 sekund lub dezynfekuj preparatami na bazie alkoholu. Właściwa higiena i szczepienia zmniejszają liczbę infekcji i liczbę przepisywanych antybiotyków, a co za tym idzie –  ryzyko antybiotykooporności.

Co jeśli nie ograniczymy rozwoju lekooporności

Konsekwencje antybiotykooporności mogą mieć wymiar zdrowotny, społeczny i gospodarczy:

  • proste infekcje mogą stać się trudne lub niemożliwe do wyleczenia antybiotykami i powodować przewlekłe choroby,
  • rutynowe procedury chirurgiczne, przeszczepy narządów, czy leczenie nowotworów mogą wiązać się z większym zagrożeniem, ponieważ przy wykonywaniu takich procedur pacjenci są bardziej narażeni na infekcje i ich konsekwencje,
  • wzrost liczby pacjentów z trudnymi do leczenia infekcjami spowoduje obciążenie systemu opieki zdrowotnej i zwiększy zapotrzebowanie na specjalistyczną opiekę,
  • dłuższe pobyty w szpitalu, wyższe koszty opieki zdrowotnej i mniejsza produktywność z powodu choroby, a nawet przedwczesnej śmierci, będą miały negatywny wpływ na jednostki, rodziny i społeczeństwo.

 

Źródło: GIS

Serwis jest rzetelnym źródłem informacji o bezpłatnych produktach leczniczych dla dzieci i niepełnoletniej młodzieży. Osoby zainteresowane sprawdzą tutaj, czy lek jest refundowany, a także przejrzą jego szczegółowy opis, uwzględniający m.in. dawkowanie, wskazania, przeciwwskazania, ostrzeżenia specjalne, działania niepożądane, interakcje itd. Wystarczy wpisać do wyszukiwarki nazwę preparatu, by już po chwili otrzymać potrzebne dane.

Warto zwrócić uwagę na informacje dotyczące odpłatności, ponieważ serwis zapewnia dostęp nie tylko do opisów refundowanych leków, lecz także innych produktów sprzedawanych w polskich aptekach. Do wyszukiwarki można również wpisać nazwę konkretnej choroby - system wskaże preparaty stosowane w jej leczeniu.

Opisy produktów leczniczych będą aktualizowane co 2 miesiące wraz z wejściem w życie kolejnego obwieszczenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. Warto zaglądać tu regularnie również ze względu na publikowane w serwisie aktualności dotyczące bezpłatnych leków oraz informacje z zakresu zdrowia i profilaktyki u dzieci i młodzieży.

O programie Bezpłatne leki dla dzieci i młodzieży

1 września 2023 roku poszerzył się krąg osób uprawnionych do nieodpłatnego uzyskania leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych - nowymi beneficjentami stały się dzieci oraz młodzież do 18. roku życia. Przysługujące im darmowe produkty zostały wyszczególnione w załączniku D1 listy refundacyjnej, który będzie aktualizowany przez resort zdrowia co 2 miesiące.

W pierwszym wykazie “18-” uwzględniono 2800 leków rozumianych jako indywidualne kody GTIN i prawie 280 substancji czynnych. Beneficjenci programu otrzymają bezpłatnie produkty stosowane w leczeniu różnych dolegliwości, w tym m.in. leki antyhistaminowe, hipoglikemizujące, hormonalne, immunostymulujące, immunosupresyjne, okulistyczne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe, przeciwbólowe, przeciwzakaźne, przeciwdrgawkowe itd.

Jeśli lekarz rozpozna u niepełnoletniego pacjenta schorzenie, którego leczenie objęte jest refundacją, to na recepcie w polu “kod uprawnień dodatkowych” wpisze “DZ”. Symbol ten może współwystępować z symbolem “DN” oznaczającym dziecko nieubezpieczone. Bezpłatne produkty lecznicze przysługują również obywatelom Ukrainy, którzy przyjechali do Polski z powodu wojny w ich państwie i którzy mają nadany numer PESEL.